Edvard Munch

Edvard Munch was een Noorse kunstschilder.

De situatie in het gezin waarin hij opgroeide en de algemene toestand in de Noorse hoofdstad waren de oorsprong van Munchs leed. Confrontaties met ziekte en dood lieten in hem de hartstocht voor de kunst ontwaken.

Zijn moeder bijvoorbeeld stierf aan tuberculose (tbc) toen hij vijf jaar was. Later stierf ook zijn vijftienjarige zus Sophie aan tbc, wat hij verwerkte in het schilderij Het zieke kind uit 1885-1886. In 1889 stierf zijn vader toen hij in Parijs woonde. De angst voor het verlies van zijn naasten bleef de jonge kunstenaar tot de jaren 1890 achtervolgen.

Deze geestelijke onrust had hij gemeen met Van Gogh, hoewel hij minder van de natuur uitgaat dan van het psychische. Niet de oppervlakkige schijn telt, maar wel wat werkelijk gebeurt. Hij zei: "Ik schilder niet wat ik zie, maar wat ik zag!". Het gaat dus om de innerlijke belevenis, een geestelijke onrust.

Munch begon te schilderen toen hij zeventien was. Een jaar later begon hij zijn studies op de Kunst- en Handwerkschool te Christiania, het huidige Oslo.

Munch was niet alleen in de schilderkunst actief; nadat hij in 1894 begon te etsen maakte hij ook lithografieën en houtsneden. Ook als graficus had Munch grote betekenis. Zijn schilderijen zijn vaak summier van uitvoering, maar in zijn grafische werk zijn vaak de fijnste nuances te onderscheiden, bijvoorbeeld in de portretten.

In de winter van 1908/1909 kreeg Munch een zenuwinzinking en werd hij opgenomen in een rusthuis te Kopenhagen. Het jaar daarop hervatte hij zijn werk en vestigde hij zich in Noorwegen. Het omvangrijke oeuvre dat in deze nieuwe fase van zijn kunstenaarsbestaan ontstond mist over het algemeen de intensiteit van zijn vroegere werk. De uitbeelding van persoonlijke wanhoop maakte plaats voor optimistischere en algemenere onderwerpen: landschappen, arbeiders en kinderen. Typerend voor zijn veranderde instelling zijn de grote muurschilderingen voor de aula van de universiteit van Oslo (1916). Munch heeft een tijd van zijn leven in het zuidelijke plaatsje Kragerø gewoond. Op 5 mei 1909 is Munch, samen met Ludvig Ravensberg in Kragerø aangekomen. De volgende dag heeft hij al een huis aangeboden gekregen. In Kragerø heeft hij eerst in het Victoria Hotel gewoond, dat tot op heden nog steeds bestaat, en heeft hij daarna in zijn eigen huis gewoond. Munchs huis in Kragerø bestaat niet meer, omdat dit tijdens een brand is weggevaagd. In Kragerø heeft Munch een aantal schilderijen, waaronder het schilderij Solen, geschilderd. In 1916 kocht hij een huis te Ekely, nabij Oslo, waar hij de rest van zijn leven is blijven wonen.

In 1937 werden de schilderijen van Munch door de nationaalsocialisten als 'entartete Kunst' bestempeld; 82 van zijn werken werden daarom in Duitsland in beslag genomen.

Edvard Munch overleed begin 1944 op tachtigjarige leeftijd.

Tekst met dank aan Wikipedia, 2023