IJzerwalserij (Menzel)

IJzerwalserij (Duits: Eisenwalzwerk), of met een alternatieve titel Moderne cyclopen, is een realistisch schilderij van Adolph Menzel uit 1875. Het doek is te zien in de Alte Nationalgalerie van Berlijn.

Voorstelling Het schilderij toont een ijzerwalserij waar spoorrails worden gefabriceerd. Een veertigtal figuren zijn er aan het werk. Het bovenste deel van de fabriekshal is gehuld in stoom en rook waar het vale daglicht nauwelijks doorheen dringt. Het onderste deel wordt verlicht door het gloeiende metaal. In de achtergrond zien we een grote handkraan en een vliegwiel dat de walserij aandrijft. De bewegingen van de arbeiders en hun "dans" met de machines zijn zeer plastisch weergegeven. Menzel heeft de handelingen gedetailleerd beschreven voor een tentoonstelling in 1879. Centraal in het schilderij wordt het gloeiend hete welijzer dat een spoorstaaf moet worden van een wagen in de eerste wals geduwd: terwijl sommige arbeiders de dissel hoog opheffen, geven anderen het ijzer richting met grote tangen. Ze doen dat met blote handen en op klompen. Links in de verte, afgetekend tegen de puddeloven, staat en profil een inspecteur met jas en hoed, die schijnbaar onverschillig door de hal wandelt. Naast het productieproces zien we links mannen die zich wassen na het einde van hun shift en rechts een groep die pauzeert en gulzig eet en drinkt. Het voedsel is gebracht door de vrouw rechtsonder, die de toeschouwer aankijkt.