Kruisigingstriptiek
De Kruisigingstriptiek is een altaarstuk in olieverf van Rogier van der Weyden uit circa 1445-1450. Mogelijk was het oorspronkelijk één groot paneel met geschilderde kaders, dat later in drie delen is gezaagd.
Beschrijving Het schilderij stelt de kruisiging van Jezus voor in aanwezigheid van Maria, de apostel Johannes en een anoniem 15e-eeuws echtpaar, de opdrachtgevers van het werk. Op de zijpanelen zijn twee heiligen afgebeeld: links Maria Magdalena en rechts de heilige Veronica.
Het schilderij is een synthese van motieven die voor het eerst zijn gebruikt in werken van Rogier van der Weyden en zijn atelier. Het werk illustreert de vaak geciteerde opmerking van Max Friedländer dat Jan van Eyck in de eerste plaats een "ontdekker" was en Rogier van der Weyden een "uitvinder". Terwijl de uitvoering van het altaarstuk vlakker en tekenachtiger is met minder aandacht voor de optische effecten waarmee Jan van Eyck de wereld in al haar facetten beschreef, bevat deze kruisiging allerlei nieuwe elementen die door latere kunstenaars werden nagevolgd. Tot deze originele vondsten behoren het doorlopende landschap, het contrast tussen een dramatisch, verhalend middendeel en statische heiligen op de zijpanelen, de aanwezigheid van de stichters op het middenpaneel en ten slotte de wapperende slippen van Jezus' lendendoek, een motief dat ook voorkomt op de Abegg-triptiek die rond dezelfde tijd in het atelier van Rogier van der Weyden werd uitgevoerd. Bijzonder is ook dat de heilige Veronica hier niet is uitgebeeld als een oudere vrouw - zoals op de Flémalle-panelen - maar als een jonge vrouw. Ze lijkt sprekend op de Lezende Maria Magdalena, terwijl de Maria Magdalena op de Kruisigingstriptiek ouder lijkt doordat ze zich vereenzelvigt met de diepbedroefde moeder van Jezus.
Maria die als Mater dolorosa knielend het kruis vastgrijpt, kwam soms wel voor in mystieke teksten, maar in de beeldende kunst was dit motief uitzonderlijk. Het was gebruikelijker om Maria Magdalena in deze positie af te beelden. Afgezien van letterlijke kopieën van dit werk, is de enige oudere parallel een kruisiging in Berlijn, die waarschijnlijk rond 1435-1440 door een creatieve ateliermedewerker is gemaakt.