Voelreliëf - Javaanse Danser (Raden Mas Jodjana)

Beschrijving en handleiding

Isaac Israëls Javaanse Danser (Raden Mas Jodjana) 1921 Olie op doek 153 bij 108 Voelreliëf

In deze zaal staan individuen centraal. Hier is de focus op Javaanse Danser, een schilderij van Isaac Israëls uit 1921. Het is in de bekende losse schilderstijl van Israëls geschilderd. Aan voorzijde van de kast bevindt zich het schilderij. Aan de zijkant bevindt zich een voelreliëf. Je kunt het aan de wand aanraken.

Van onderaf bekeken wordt het beeldvlak voor één derde deel in beslag genomen door de weergave van de vloer. Het is niet duidelijk of het om een tegelvloer gaat of om een vloerkleed. Het zijn in elk geval grote beige vlakken die diagonaalsgewijs doorkruist worden door rode lijnen.

De danser zit precies middenin het beeldvlak in een kleermakerszit: de benen zijn uit elkaar gespreid, de knieën zijn plat op de grond geplaatst en de blote voeten zijn over elkaar gekruist.

Op de achtergrond bevindt zich een gamelan orkest. Een gamelan orkest bestaat uit slaginstrumenten, een drum en een xylofoon. Een van de vrouwen speelt op een dubbele fluit, een ander bespeelt een slaginstrument, en iemand uiterst rechts op het schilderij slaat op een trommel.

De danser is gekleed in een blauwe en gele outfit bestaande uit een broek en een top met korte mouwen. Hij draagt een shawl met veel groen. Zijn linkerhand heeft hij in de zij en de rechterhand is schuin naar voren op de grond geplaatst. Op zijn hoofd bevindt zich een gouden hoofdtooi. Achter zijn hoofd is iets wat lijkt op een goudkleurige wimpel. De danser lijkt heel geconcentreerd en het lijkt een momentopname van net voor of net na de dans.

Het schilderij heeft een bruinige gouden gloed en doet nostalgisch aan.

De Javaanse danser is geïdentificeerd als Raden Mas Jodjana. Israëls raakte bevriend met hem nadat hij hem in 1916 in Nederland had ontmoet. Jodjana was niet zomaar een danser. Hij was getrouwd met een Nederlandse pianiste en leefde van zijn dans-, schilder- en beeldhouwkunst. Tijdens zijn verblijf in Frankrijk bouwde hij een internationaal netwerk op van intellectuelen.

Tekst door Fleur Brom, museumdocent bij het Van Abbemuseum.